Hoaxes‎ > ‎

HOAX: Blikjes besmet door urine van een rat dat dodelijke stoffen bevat

De Hoax-Wijzer | 01/08/2014 | Update: --

Momenteel circuleert er een waarschuwing voor blikjes frisdrank, die de urine van ratten zou bevatten. Deze urine zou leptospiren bevatten en dodelijk zijn voor de mens. Hoewel leptospirose wel degelijk bestaat, door ratten wordt verspreid en ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken, is de waarschuwing dat rattenurine op blikjes zit geheel onterecht. Het betreft hier een hoax die enkel onnodige paniek zaait.

De circulerende tekst luidt als volgt:

DIT KAN BELANGRIJK ZIJN ALS JE WEL EENS UIT EEN BLIKJE DRINKT!

Lees dit eens (medisch)
NIET VERWIJDEREN ZONDER TE LEZEN - Het is in het belang van iedereen!
Artikel verschenen op 'Caducée', professionele informatiebron in de
medische sector.

Onlangs is een persoon in absurde omstandigheden gestorven. Hij was op een
zondag per boot met vrienden vertrokken, en had blikjes drank in de frigo van de boot gezet.
De volgende dag werd hij opgenomen in het ziekenhuis, waar hij 's anderendaags overleed.
Een autopsie heeft uitgewezen, dat het ging om een snel intredende
infectie met leptospiren, veroorzaakt door een blikje waaruit hij op de boot gedronken
had, zonder de inhoud in een glas te gieten.

Het onderzoek van de blikjes heeft bevestigd, dat zij besmet waren door urine
van een rat, die leptospiren bevatte. De persoon in kwestie heeft vermoedelijk
het bovenste deel van het blikje niet gereinigd, vooraleer er van te drinken.
Het blikje was besmet door urine van een rat, die giftige en dodelijke
stoffen bevat, waaronder leptospiren, die leptospirose veroorzaken.

Drank in blikjes, en andere voedingswaren in gelijkaardige verpakking, worden
gestockeerd in magazijnen die dikwijls wemelen van knaagdieren.
Zij worden vervoerd naar de verkooppunten, zonder eerst gereinigd te worden.
Telkens wanneer u een blikje koopt, reinig zorgvuldig het bovenste deel met
water en een detergent, alvorens ze in de ijskast te zetten.
Beter nog, koop geen blikjes.
Volgens een studie van INMETRO (Spanje) zijn de deksels van drankblikjes méér besmet dan openbare toiletten.
De studie wijst uit dat de hoeveelheid kiemen en bacteriën op de deksels van drankblikjes zo erg is, dat ze
absoluut met water en een detergent moeten gereinigd worden.

Gelieve deze boodschap aan zoveel mogelijk mensen te verspreiden.
Ik heb het gedaan..


De kettingbrief begon aanvankelijk in het Engels op het internet te circuleren in 1998. Reeds verschillende jaren blijft de hoax telkens opnieuw opduiken, en sinds 2004 zou er ook een Nederlandstalige versie zijn, die wordt verspreid met de handtekening van "J.-M. Bouquiaux, Premier Attaché Ministère de la Régione Wallonne". Die werd wellicht dan weer overgenomen van een Franse versie uit 2002. Sinds juli 2014 circuleert er ook een versie op Facebook, maar dan zonder vermelding van de handtekening.

Zoals steeds typerend is voor hoaxes, is het verhaal bijzonder vaag en geeft het zo goed als geen details mee. Zo wordt de naam van het zogenaamde slachtoffer niet vermeld, en ook niet waar of wanneer het precies gebeurd is. Een versie die in 2002 circuleerde, in het Engels, meldt wel dat het incident in België zou hebben plaatsgevonden. Een zoektocht naar eventuele effectieve nieuwsberichten hieromtrent levert echter geen enkel bewijs op dat het waargebeurd is.

Verschillende versies van het verhaal beweren dat het werd onderzocht op de NYCU. Met NYCU wordt wellicht de New York University bedoeld, maar diens afkorting is NYU en er is daar geen spoor te bekennen van de vermeende studie. Ook andere organisaties, die toevallig de naam (of afkorting) NYCU gebruiken, hebben geen zulk onderzoek verricht, en organisaties met andere namen ook niet. Volgens het LIC (zie verder) is NYCU mogelijk een acroniem voor "News You Can Use".

De Nederlandstalige versie van de hoax beweert dan weer dat de studie werd uitgevoerd door INMETRO in Spanje. Ook dit is onwaar: er is geen zulk onderzoek verricht door INMETRO, die bovendien niet Spaans maar Braziliaans is. Tenslotte beweert de kettingbrief nog dat er een artikel over verschenen is in Caducée, wat evenals niet het geval is en door Caducée zelf wordt ontkend.

Leptospirose bestaat echt, en er wordt vaak naar verwezen met de naam "Ziekte van Weil" of de "rattenziekte". De ziekte is een bacterie die meestal wordt verspreid via de urine van de bruine rat, en zowel mens als dier kan besmetten. Er kunnen hierdoor ernstige gezondheidsproblemen opduiken, gaande van misselijkheid, koorts, spier- en gewrichtspijnen, tot lever- en nierproblemen of zelfs hersenvliesontsteking. In 20% van de gevallen kan de ziekte de dood tot gevolg hebben indien er niet tijdig wordt ingegrepen. Behandeling gebeurt doorgaans met antibiotica.

Hoewel leptospirose overal ter wereld kan voorkomen, is er geen enkele aanwijzing dat dit gebeurt d.m.v. de urine van ratten op blikjes. Zelfs al zou dat wel het geval zijn, zou dit niet noodzakelijk leiden tot de Ziekte van Weil, aangezien niet elke rat vanzelfsprekend deze bacterie bevat. De urine van een rat is op zich immers niet giftig, behalve als het dier een ziekte heeft opgelopen. De kans om deze bacterie op te lopen is veel groter bij het zwemmen in lauw, stilstaand water (bv. meren) dat mogelijk besmet is.

De Leptospirosis Information Center (LIC) maakte reeds in 2005 melding van de circulerende kettingbrief op hun website (momenteel niet meer actief), en stelt dat het statistische risico van dit scenario uiterst minimaal is. Ze geven hierbij aan dat leptospirose zich in water moet bevinden om te kunnen overleven, en de bacterie zal dus sterven indien deze zich langdurig op een droog oppervlak (zoals op een blikje) bevindt. Ook geven ze aan dat er geen zulke incidenten bekend zijn, en dat er geen wetenschappelijke studies bestaan die hebben uitgewezen wat het hoaxbericht beweert.Het National Center for Infectious Diseases (CDC) in de Verenigde Staten geeft ook aan dat het verhaal, en de verwante waarschuwing, nep is. Er zijn bij hen geen zulke incidenten bekend.

De verspreiding van leptospirose via blikjes is sowieso bijzonder onwaarschijnlijk, omdat ze in de fabrieken en magazijnen worden opgeslagen in dozen. Bovendien blijft de voorraad blikjes daar meestal niet erg lang staan, want het is immers de bedoeling om ze zo snel en zo vers mogelijk tot bij de consument te krijgen. Hierdoor hebben eventuele knaagdieren maar bitter weinig kans om op deze manier een besmetting te verspreiden. In het verhaal van de kettingbrief heeft het bewuste blikje al een hele weg afgelegd, van het fabriek en het magazijn naar de winkel (of automaat), om dan vervolgens gekocht te worden door het slachtoffer in kwestie, die het meenam naar zijn boot en het daar in de frigo plaatste.

Vanzelfsprekend is er niets mis met het afwassen van een blikje frisdrank, voordat je ervan drinkt. Je weet immers nooit met zekerheid wat er voordien met het blikje is gebeurd, en het kan ook per ongeluk aangeraakt geweest zijn door iemand (werkzaam in de fabriek, het magazijn, de transport, ...) die zonder het zelf te beseffen één of ander virus had opgelopen. De kans dat er rattenurine op het blikje zit is echter heel klein, en dat deze urine leptospirose zou bevatten is nog kleiner. Het is dus zinloos om deze hoax te verspreiden, aangezien deze onnodige onrust en angst verspreidt.