De Hoax-Wijzer | 18/09/2015 | Update: 24/02/2016

---

Het sociale netwerk Facebook introduceerde in 2009 voor het eerst de "like"-knop, ook wel bekend als de "vind ik leuk"-knop of het icoon met het duimpje omhoog. Al gauw begonnen Facebook-gebruikers op te roepen om ook een "dislike"-knop (oftewel "vind ik niet leuk"-knop) toe te voegen, maar het bedrijf van Mark Zuckerberg heeft dit altijd steevast geweigerd. Facebook wil immers de zogenaamde "negatieve ervaringen" op haar sociale netwerksite tot een minimum herleiden, wat ook de reden is waarom ze geen apps toestaan die je vertellen wanneer iemand je als vriend heeft verwijderd. Hier leek echter onverwacht verandering in te komen, wanneer tal van media de aankondiging publiceerden dat Facebook binnenkort toch een "dislike"-knop zou introduceren.

Hoewel men zich de vraag kan stellen wat de werkelijke nieuwswaarde is van het feit dat Facebook een relatief kleine functionaliteit zou toevoegen aan haar website, werd dit toch vermeld in tal van bekende media. Deze aankondiging was immers te lezen in o.a. Het Laatste Nieuws, De Morgen, De Redactie, De Standaard, De Telegraaf en De Volkskrant. Een aantal onder hen verwijzen o.a. naar Buzzfeed als hun bron, hoewel dit helemaal geen professioneel en betrouwbaar nieuwsmedium is, maar slechts één van de meer bekende clickbait-websites die dan ook geregeld helemaal achteraan de lijst van nieuwsmedia wordt geplaatst. Anderen slaan de overbodige tussenstap over en verwijzen rechtstreeks naar het vragenuurtje met Mark Zuckerberg zelf, dat plaatsvond op 15 september 2015. Deze media doen hier echter aan "citaatmijnen" om te laten uitschijnen dat de oprichter van Facebook een dislike-knop heeft aangekondigd.

In de meeste krantenartikels wordt Mark Zuckerberg als volgt geciteerd:

Als je het zo leest, lijkt het inderdaad alsof Mark Zuckerberg de introductie van een dislike-knop heeft aangekondigd. Het gaat hier echter om een geval van citaatmijnen, waarbij een bepaald citaat zodanig geïsoleerd wordt weergegeven dat de juiste context verloren gaat. Indien de voorafgaande vraagstelling erbij vermeld zou worden, wordt die context meteen duidelijk, maar websites zoals De Standaard hebben precies dat uit hun beelden weggeknipt. Wanneer je het volledige fragment bekijkt, blijkt al gauw dat de context van Zuckerberg's antwoord niet dezelfde is, zoals we hier citeren:

Met andere woorden, de vraagsteller uit het publiek vroeg of er meerdere opties zouden komen dan enkel de like-knop, zoals een "het spijt me"-, "interessant"- of "vind ik niet leuk"-knop. Het antwoord van Zuckerberg hierop was dat "eraan gewerkt wordt", en hoewel hij in zijn antwoord enkel de "dislike"-functie herhaalt, bedoelt hij niet specifiek dat. Dit wordt duidelijk als we kijken naar de rest van zijn antwoord:

Hieruit blijkt dat het niet specifiek een "dislike"-knop is waar Facebook momenteel aan werkt, en dat Mark Zuckerberg zijn mening over de "positieve ervaring" niet drastisch heeft herzien. Integendeel, hij benadrukt zelfs dat het niet de bedoeling mag zijn om "negatieve stemmen" uit te brengen op een bepaalde post, een functie die bv. wel mogelijk is op Reddit en bij Youtube-video's. Wat Facebook wel van plan is te introduceren, is een soort van "empathische" functionaliteit, waarbij gebruikers de mogelijkheid hebben om andere emoties uit te drukken dan alleen "vind ik leuk". Zo komt het nogal vreemd over dat mensen een overlijdensbericht op Facebook "leuk" vinden, terwijl ze dit in feite niet zo bedoelen maar er geen andere knop is om met één muisklik een emotie uit te drukken. Zo is de uitdrukking "het spijt me" nog altijd erg verschillend van "vind ik niet leuk".

Een knop die louter "vind ik niet leuk" of "dislike" aangeeft, zou enkel maar voor onnodige verwarring zorgen. Stel dat je een artikel deelt over een natuurramp, en iemand klikt op "vind ik niet leuk". Bedoelt hij hiermee dat hij de natuurramp niet leuk vindt? Dat hij begaan is met de slachtoffers? Of dat hij de slachtoffers niet leuk vindt? Of dat hij het niet leuk vindt dat je dat artikel gedeeld hebt? Het kan enerzijds dus een uiting van empathie zijn, en anderzijds een belediging naar de slachtoffers toe of zelfs naar jou. Om die reden alleen al zou Facebook nooit eenvoudigweg een "dislike"-knop invoeren, maar de kans is groot dat er wel een functionaliteit komt waarmee je specifieke gevoelens kan uitdrukken.

Hoe Facebook dit precies gaat aanpakken, heeft Mark Zuckerberg aanvankelijk niet bekend gemaakt. Er werd her en der al gesproken over de empathie-knop, die mogelijk zou worden geïnspireerd door de respect-knop van het ter ziele gegane sociale netwerk Hyves. Ook werd er gespeculeerd dat er mogelijkheden zullen worden toegevoegd zoals "akkoord" of "knuffel", maar de kans dat "vind ik niet leuk" tot de opties zou behoren leek bijzonder klein. Op 24 februari 2016 werd de nieuwe functionaliteit dan uiteindelijk uitgerold, met als mogelijkheden: leuk, geweldig, grappig, verbluft, verdrietig en boos. Een effectieve dislike-knop of duim naar beneden werd dus niet toegevoegd, zoals te zien is in onderstaande afbeelding: