De Hoax-Wijzer | 23/08/2013 | Update: 5/12/2016
Sinds enkele jaren doet een kettingbrief de ronde op Facebook en andere sociale media, waarbij vrouwen worden aangespoord om iets specifiek te posten dat de nieuwsgierigheid van mannen moet prikkelen, en dit ter ondersteuning van het bewustzijn omtrent borstkanker. Het gaat hier echter om een actie die door geen enkele organisatie wordt ondersteund en die helaas ook geen enkele praktische bijdrage doet aan het bewustzijn van borstkanker. Het is aldus een hoax die zich min of meer als kettingbrief verder verspreidt. De circulerende kettingbrief van 2013 luidt vaak als volgt:
Een oudere versie, daterende van september 2012, vraagt dat je de naam van een alcoholische drank post:
Een versie die sinds april 2014 circuleert, luidt als volgt:
Een versie van eind mei 2014 luidt dan weer als volgt:
Een versie van april 2015 luidt als volgt:
Een versie van september 2015 luidt als volgt:
Kort nadien, in oktober 2015, volgde een nieuwe versie waarbij enkel hartjes dienden te worden geplaatst (doch gelijkaardige versies hiervan circuleren al sinds tenminste 2012):
De versie van december 2016 luidt als volgt:
KORTE INHOUD
Het bericht dat bij vrouwelijke Facebook gebruikers circuleert, dient om nieuwsgierigheid op te wekken bij mannen, met als doel om borstkanker meer onder de aandacht te trekken. Het bericht vermeldt echter dat vragen van mannen onbeantwoord moeten blijven, en dus stelt zich de vraag hoe effectief deze actie is als mannen nét niet mogen weten dat het gaat om aandacht voor borstkanker. Ook kankerorganisaties zetten hun schouder niet onder deze actie, en plaatsen eerder vraagtekens bij de doeltreffendheid ervan. Het concept helpt immers niet met het verspreiden van meer informatie over borstkanker onder de Facebook-gebruikers. Inmiddels is het concept echter allang geen geheim meer en kent wellicht bijna iedereen de betekenis van de geheimzinnige Facebook statussen. Het concept van de "reis naar ___ voor ___ dagen" is op zich al van 2012, en keert plots terug in 2013 alsof het helemaal nieuw is, waardoor de actie eerder de allure krijgt van een kettingbrief. Het gewenste effect blijft dan ook uit, en begint eerder averechts te werken aangezien steeds meer mensen geïrriteerd worden door de zondvloed van dit soort statussen. Net zoals het delen van een afbeelding met de tekst "Deel dit als je een geneesmiddel wil tegen kanker", zal ook deelname aan deze actie geen noemenswaardige gevolgen hebben voor het onderzoek naar een geneesmiddel tegen borstkanker. Wie zich actief wil inzetten kan dan ook beter lid worden van een kankervereniging, of een donatie doen. DETAIL ANALYSE Het concept begon aanvankelijk begin 2010, wellicht eerst in het Engels maar al snel ook in het Nederlands, waarbij de deelnemende vrouwen een status postten op Facebook met enkel een kleur. Dit moest de kleur zijn van de BH die ze op dat moment aanhadden, om zo aandacht te vragen voor borstkanker. De bedoeling was dan ook om mannen nieuwsgierig te maken over de talloze statussen met enkel vermelding van een kleur, waardoor ze zouden reageren en vragen zouden beginnen stellen. Hoewel het idee origineel en ludiek is, stelt zich de vraag of het ook effectief en doeltreffend is: het was immers de bedoeling dat de vragen van de mannen onbeantwoord bleven, waardoor ze niet wisten waarover het ging. Hoe kunnen ze dan bewust worden van borstkanker, als niemand hen vertelt dat het daar over gaat? Wie het concept bedacht heeft is onbekend, maar tien maanden later verspreidde zich alweer een gelijkaardige actie onder de vrouwelijke Facebook gebruikers. Dit keer was het de bedoeling dat vrouwen een status postten waarin ze vermeldden waar ze het liefst hun handtas plaatsen, maar uiteraard zonder de vermelding dat het om hun handtas ging. Hierdoor werd de indruk gewekt dat ze aangaven op welke plaats ze het liefst seks hebben, van de zetel tot de vloer en van de tafel tot de kast. Ook hier was het opnieuw de bedoeling om de nieuwsgierigheid van de mannen te prikkelen, maar opnieuw stelt zich de vraag hoe effectief de actie is als niemand laat weten dat het om een actie voor bewustzijn van borstkanker gaat. Het aantal gelijkaardige concepten bleef zich nadien telkens maar verder uitbreiden. Soms ging het om snoepjes en maten, dan werden er weer hartjes gepost als status, of de liefdesstatus die werd uitgedrukt met de naam van een alcoholische drank. Sinds 2012 doet de actie de ronde onder de noemer "ik ga naar __ voor __ maanden/dagen", waarbij het aantal maanden/dagen de dag van je verjaardag is, en de bestemming een land dat moet overeenstemmen met de maand van je verjaardag. Meer recente versies vragen om een status te kiezen uit een lijst en die te posten zonder verdere uitleg, of het getal te posten van het aantal tattoo's dat je hebt gevolgd door "en ik ben er trots op". In vele gevallen heeft zo'n status dan helemaal niets met borstkanker te maken, zoals bv. "geen wc-papier, vaarwel sokken" of "hoe kom ik van voetschimmel af?". Hoewel de actie ongetwijfeld enkel goede bedoelingen heeft, blijft de vraag hoe doeltreffend ze eigenlijk is. De eerste concepten hadden op zich nog een duidelijke link met borstkanker, zoals de kleur van de BH, maar berichten met "ik ga op reis naar Rome voor 3 maanden" hebben op zich geen associatie meer met borsten of met kanker. Bovendien stelt het circulerende bericht ook hier dat je niet mag antwoorden op nieuwsgierige vragen van mannen, waardoor ze alweer niet te weten komen dat het de bedoeling is om aandacht te vragen voor borstkanker. Het lijkt op zich toch wel een contradictie, als net dat wél de bedoeling zou moeten zijn. Inmiddels weet wellicht bijna iedereen waar het om gaat, en zijn dit soort circulerende berichten allang geen vrouwengeheim meer. Wie even op zoek gaat via Google zal er zo krantenartikels over vinden, alsook blogs waarop de kettingbrief volledig te lezen valt. We breken dus geen lans met het te posten in dit artikel. De actie krijgt dan ook steeds meer het allure van een kettingbrief, die doelloos blijft rondzwerven op Facebook en zo nu en dan weer de kop opsteekt, waardoor we exact hetzelfde concept na een jaar plots weer zien verschijnen alsof het helemaal nieuw is. Elke keer opnieuw zorgt het voor de nodige ergernis, ook bij borstkankerpatiënten zelf die geen boodschap hebben aan zulke statussen. Dit blijklt uit meerdere opinieblogs, zoals ook deze, deze en deze. Er is geen enkele kankerorganisatie in de wereld die heeft laten weten dat zij deze actie op touw hebben gezet, de bedenker ervan blijft dus wellicht voor altijd anoniem. Wel is het opvallend dat ook geen enkele kankervereniging rechtstreeks deze acties ondersteunt, integendeel, sommigen zetten zelfs vraagtekens bij de effectiviteit ervan. Naast het feit dat de vrouwen niet mogen zeggen tegen de mannen dat het gaat om aandacht voor borstkanker, verspreidt de actie ook niets van nuttige informatie over de ziekte op zich. Het geeft deelnemers wellicht het gevoel sociaal en actief betrokken te zijn bij de problematiek, maar in feite zorgt het borstkankerspel er helemaal niet voor dat er meer bewustzijn komt, dat er meer geld vrij komt voor medisch onderzoek, of dat kankerpatiënten sneller genezen. Net zoals de typische "Like Farming" afbeeldingen met teksten zoals "deel dit als je tegen kanker/kindermisbruik/dierenmishandeling bent", zal deelname aan deze actie op zich niets uithalen in de strijd tegen kanker. Integendeel, het begint inmiddels eerder averechts te werken, aangezien steeds meer en meer mensen zich beginnen te storen aan dit soort "geheimzinnige" Facebook statussen waar inmiddels toch bijna iedereen van weet waarover het gaat. En dat ondanks alle pogingen van deelnemende vrouwen om mannen nét niet te vertellen dat het gaat om borstkanker, om dan te verwachten dat hierdoor meer bewustzijn voor borstkanker kan worden geschept. Wie deelneemt aan dit concept dient er zich van bewust te zijn dat de kans groot is dat je je Facebook vrienden hiermee zal irriteren in plaats van bewustmaken, en dat het geenszins doeltreffend is. Wie zich wil inzetten voor borstkankerpatiënten kan dit wel op andere en meer effectieve manieren doen, zoals het nemen van een lidmaatschap bij een kankervereniging, doneren aan een kankerorganisatie, of zelf een benefiet organiseren om geld in te zamelen en zodoende borstkanker onder de aandacht van de mensen te brengen. Bronnen: - http://forum.girlscene.nl/forum/nieuws-en-actualiteiten/drank-op-facebook-251454.0.html - http://www.bokt.nl/forums/viewtopic.php?f=139&t=1657327 - https://universonline.nl/2012/09/21/vrouwen-massaal-aan-de-drank-op-facebook - http://forum.fok.nl/topic/2253677/6/25#p156680073 - http://www.eenbitterepil.nl/blog/index.php?id=1707478192443269299 - https://www.facebook.com/Hoaxmelding/posts/428205040673599:0 - http://www.hln.be/hln/nl/33/Fit-Gezond/article/detail/1051451/2010/01/08/Zet-kleur-van-beha-op-Facebook-tegen-borstkanker.dhtml - http://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/6954696/Facebook-bra-colour-status-update-craze-raising-breast-cancer-awareness.html - http://www.huffingtonpost.com/2010/01/08/bra-color-facebook-status_n_415966.html - http://www.huffingtonpost.com/2010/10/05/i-like-it-on-facebook-sta_n_751756.html - http://plazilla.com/hartjes-op-facebook - http://www.thatsnonsense.com/view.php?id=1470 - http://www.medicalfacts.nl/2013/08/23/geen-onzinnige-borstkankerawareness-acties-op-facebook-met-vakantiebestemmingen-aub/ - http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20140530_015 - http://ask.fm/An_witters/answer/133385396680 - https://femkevanrossum.wordpress.com/2014/04/11/daar-veeg-ik-mijn-achterwerk-mee-af/ - http://www.hoevrouwendenken.nl/2014/06/26/speel-een-spel-tegen-kanker/ - https://femkevanrossum.wordpress.com/2015/04/10/onderbroekenlol/ - https://femkevanrossum.wordpress.com/2014/04/11/daar-veeg-ik-mijn-achterwerk-mee-af/ - http://margrietvertelt.blogspot.be/2013/08/oktobermaand-ik-ga-dagen-op-vakantie.html - https://mijnkankergevecht.wordpress.com/2014/06/27/facebook-status-spel-ter-ondersteuning-van-bewustzijn-van-borstkanker/ - http://www.hpdetijd.nl/2012-01-25/borstkankercampagne-op-facebook-werkt-averechts/ - http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/health-news/what-colour-bra-are-you-wearing-even-breast-cancer-charity-cant-see-how-latest-facebook-campaign-helps-awareness-of-disease-8749089.html |
Hoaxes >